Systemisch werken in de individuele therapie
– familie opstellingen – Eindhoven


Het werken met een individuele familieopstelling kan een onderdeel zijn van een totaalproces en past goed binnen een therapeutisch proces.
Tijdens een bewustwordingsproces kan een opstelling helpen om inzicht te ontwikkelen in die onderliggende patronen, die verdere ontwikkeling in de weg staan.
In zo’n opstelling worden vaak problemen of gedrag zichtbaar, waarvoor de cliënt niet persoonlijk verantwoordelijk is, maar die deel zijn van belasting van het familiesysteem. Onbewust kan de persoon in die onbalans in het systeem verstrikt zijn geraakt, wat helder kan worden in een opstelling. Door de onbalans kan de cliënt klachten of symptomen hebben overgenomen die helemaal niet van hem of haar zelf zijn, zoals moeheid, depressie, zich herhalende werk of relatieproblemen, afwezigheid. Vaak dragen kinderen onbewust persoonlijke lasten van een of meerdere voorouders.

Een verstrikking kan onbewust blokkerend zijn in een therapie, waardoor gestelde doelen niet kunnen worden gerealiseerd.
Middels een individuele opstelling kan zo’n systeemverstrikking aan het licht komen, evenals de eventuele ‘oplossingen’, die het systeem van de cliënt zouden kunnen doen ontspannen. Met behulp van de individuele opstelling kan  bijvoorbeeld ieder lid van het familiesysteem er weer bij gaan horen, de eigen plaats weer vinden die past in de rangorde in het gezin, de (on)balans van geven en nemen in beeld komen en een nieuwe balans vinden. Vaak kan dan de verbondenheid en de kracht van het familiesysteem weer  beter ervaarbaar worden en gaan doorstromen. Meestal brengt zo’n opstelling diep en verhelderend inzicht, dat bevrijdt en lichter doet voelen.

Bij een individuele opstelling kunnen (i.t.t. opstellingen in een groep) alleen de cliënt en de therapeut worden ‘opgesteld’. Maar ook kan er gewerkt worden m.b.v. tastbare symbolen als houten poppen, symbolen of vloerankers.
Deze vertegenwoordigen dan de andere leden van het systeem of de belangrijke thema’s. De ‘personages’ in het systeem kunnen worden geïnterviewd en ingeleefd, waardoor de opstelling steeds meer tot leven komt. Ook kan de opstelling gedeeltelijk of geheel in de imaginatie worden gedaan.
In een familie hangen verstrikkingen meestal samen met ingrijpende gebeurtenissen die nog niet zijn verwerkt of geen plaats hebben gekregen in het geheel, zoals het overlijden van kinderen op jonge leeftijd, miskramen en abortussen en andere vergeten of uitgesloten familieleden, ernstige ongelukken, misdrijven enz.
Door de inleving in de personages worden vaak posities veranderd totdat een betere herordening gevonden is.
In de laatste fase helpen oplossende en helende uitspraken om de geblokkeerde verbinding weer te herstellen.